W dawnym Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie utworzonym przez Włodzimierza Dzieduszyckiego (1825–1899) – wśród wielu rzadkich eksponatów – znajduje się okaz ptaka z trzema nogami.
Eksponat z Muzeum im. Dzieduszyckich, obecnie Państwowe Muzeum Przyrodnicze NAN Ukrainy; foto.: Mateusz Dzieduszycki
Nie jest to jedyny nietypowy okaz muzealny zachowany z dawnych czasów. W korespondencji dwóch wybitnych naukowców Witolda Ziembickiego i Janusza Domaniewskiego można znaleźć informację o popielatym bocianie:
„Pragnę Panu Profesorowi donieść o pozyskaniu przez Muzeum Dzieduszyckich popielatej aberacji bociana. Wszystko, co u normalnego bociana jest białe, u tego jest popielate, jak u wrony. Czarne pozostało czarnem. Dziób i odnóża mają kolor czarniawo wiśniowy. Ubito go w roku zeszłym na jesiennym przelocie, niedaleko Lwowa. Opis spotkania i ubicia posiadam od jegomościa, któremu to się przytrafiło. Nadto na jednem odnóżu miał ptak obrączkę z napisem: Vogelwarte Rositten, Germania. Zarząd Muzeum przesłał ją pod tym adresem.
Chciałbym dać notatkę do „Łowca”, ale wprzód zasięgnąć opinii Pańskiej, jak należy tę aberrację barwy tłumaczyć. Czy można to nazwać melanizmem? Dalej przypuszczam, że w chwili obrączkowania, może jeszcze na gnieździe, egzemplarz ten nie musiał być odmienny od innych, bo byliby go chyba nie puścili. Znaczyłoby to, że ubarwienie wystąpiło później. Ptak w chwili ubicia znajdował się pośród całego olbrzymiego stada, obliczanego przez informatora na kilka tysięcy sztuk. W tej masie uderzył go od razu dziwny wygląd osobnika”.
W innym liście była mowa o gęsi widzianej u preparatora z Muzeum Dzieduszyckich Franciszka Kalkusa. Jak to się działo, że nietypowe okazy trafiały do muzeum przyrodniczego? Odpowiedź znajdziemy w artykule „Nietypowe okazy muzealne ptaków” autorstwa Dariusza Gwiazdowicza, Piotra Daszkiewicza i Dariusza Iwana, gdzie możemy wyczytać, że takie egzemplarze były początkowo traktowane jako „kurioza” lub „potworności”, ale już od początku XVIII wieku, czyli od początku istnienia nowoczesnej muzeografii przyrodniczej, zaczęto zajmować się nimi jako ważnymi materiałami do badań naukowych zabiegając, aby trafiały do muzeów takich jak: Państwowe Muzeum Zoologiczne w Warszawie, Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie lub Muzeum Fizjograficzne Akademii Umiejętności w Krakowie. Zapraszamy do lektury artykułu:
Loading...
Reload document 
Open in new tab
