Rok Włodzimierza Dzieduszyckiego odkrywa przed nami kolejne cenne informacje o jego Patronie. Dzięki Arboretum i Zakładowi Fizjografii w Bolestraszycach ukazał się opatrzony komentarzem Józefa Hordowskiego „Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem”.
„Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem” – okładka
„Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem” – strona tytułowa
Zaprezentowany tekst został poszerzony przez Józefa Hordowskiego o życiorys Włodzimierza, ilustracje i wartościowy wstęp, który odkrywa przed czytelnikami między innymi tajniki datowania tekstu na podstawie merytorycznej oceny jego zawartości.
Pod koniec 1852 lub na początku roku 1853 Włodzimierz Dzieduszycki, w wieku 27 lat, stworzył rękopis zatytułowany „Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem”. To krótkie opracowanie w pełni oddaje ducha i ideę Włodzimierza – od autentycznego zachwytu, aż po opisanie i usystematyzowanie. Tak powstał spis, obejmujący obszar dzisiejszego rejonu sokalskiego w obwodzie lwowskim, który stanowi istotny krok w dokumentowaniu lokalnej fauny.
Dzięki przeczytaniu spisu można poznać nie tylko XIX-wieczne metody opisu naukowego – Włodzimierz korzystał z nazewnictwa znajdującego odbicie w ówczesnej mu literaturze naukowej, ale można też poczuć zaangażowanie młodego pasjonata, które w późniejszych latach zyska jeszcze większy rozgłos.
Spis nie tylko wzbogacił wiedzę ornitologiczną, ale także zwiastował wkład Włodzimierza Dzieduszyckiego w rozwój muzealnictwa przyrodniczego w Galicji. To właśnie poczynione przez niego obserwacje i zgromadzone eksponaty stały się fundamentem dla późniejszego Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie (obecnie Państwowe Muzeum Przyrodnicze NAN Ukrainy).
Dziś, w Roku Włodzimierza Dzieduszyckiego, warto przypomnieć o jego pionierskiej pracy, która łączyła pasję do przyrody z dążeniem do jej systematycznego poznania i dokumentowania.
Zachęcamy Państwa do przeczytania Wstępu Józefa Hordowskiego!
Hordowski J., Wstęp [W:] Dzieduszycki W., Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem, Bolestraszyce 2025, s. 3.
Hordowski J., Wstęp [W:] Dzieduszycki W., Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem, Bolestraszyce 2025, s. 4.
