Państwowe Przyrodnicze Muzeum NAN Ukrainy we Lwowie kryje w sobie skarby, które już we wrześniu 2025 roku będzie można podziwiać na jubileuszowej wystawie zorganizowanej z okazji 200. rocznicy urodzin Włodzimierza Dzieduszyckiego (1825–1899). W budynku przy ulicy Teatralnej 18, którego właścicielem jest Narodowa Akademia Nauk Ukrainy, mieściło się przed II wojną światową Muzeum Przyrodnicze imienia Dzieduszyckich. Do dzisiaj zachowały się w nim oryginalne XIX-wieczne eksponaty przyrodnicze, bogaty księgozbiór przyrodniczy oraz meble, które znajdowały się w bibliotece oraz gabinecie właściciela. Warto przy tej okazji przypomnieć, że muzeum w tej lokalizacji działa od 1869 roku. 12 grudnia 1868 roku Włodzimierz Dzieduszycki kupił od lwowskiego bankiera Gasnera pałac pochodzący z XVIII wieku znajdujący się przy ówczesnej ulicy Rutowskiego (obecnie Teatralna 18). Autorem projektu był prawdopodobnie architekt Pierre-Denis Gibo. Budynek jest wyraźnym przykładem wczesnego klasycyzmu z początku XIX wieku. Budowa toczyła się w latach 1797–1804. Po zakupie w gmachu został przeprowadzony remont i w 1869 roku zostały doń przeniesione wszystkie zbiory przyrodnicze i etnograficzne oraz Biblioteka Poturzycka. W roku 1870 otwarto ekspozycję przyrodniczą i etnograficzną. Już w 1870 roku Philipp Martin w swojej monografii Dermoplastica und Museologie zrównał wartość naukową Muzeum Lwowskiego z londyńskim Muzeum Narodowym Brytyjskiej Akademii Nauk 1. W Statucie Ordynacji Dzieduszyckich zostało zapisane, że „Realność nr 39 w śródmieściu we Lwowie stanowić ma zawsze przynależność muzeum” 2.
Obecnie w muzeum toczą się intensywne prace nad przygotowaniem wrześniowej ekspozycji. Dzięki dofinansowaniu Narodowego Instytutu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA znajdą się na niej również meble stanowiące pierwotne wyposażenie Muzeum Dzieduszyckich. Prace prowadzi zespół konserwatorów pod kierownictwem Wasyla Karpiva: Nazar Mazur, Oleksandr Sidliar oraz Marianna Voloshyn.
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
Fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
fot. Vasyl Karpiv
Działania prowadzone w ramach projektu konserwacji mebli z dawnego Muzeum Przyrodniczego Dzieduszyckich wpisują się w obchody 200. rocznicy urodzin Włodzimierza Dzieduszyckiego. We Lwowie i na Podkarpaciu organizowane są liczne wydarzenia mające na celu przypomnienie wybitnej postaci XIX-wiecznego przyrodnika, mecenasa oraz marszałka Sejmu Galicyjskiego. We lwowskie obchody zaangażował się Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie i Instytut Polski w Kijowie oraz największe instytucje kultury i nauki, takie jak Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy, Lwowskie Muzeum Historyczne, Lwowska Narodowa Galeria Sztuki, Lwowska Narodowa Biblioteka Naukowa Ukrainy im. Wasyla Stefanyka, Muzeum Etnografii i Przemysłu Artystycznego we Lwowie, Muzeum Narodowe we Lwowie im. A. Szeptyckiego, Muzeum Sztuki Ludowej Huculszczyzny i Pokucia im. Josafata Kobrynskiego, Park Narodowy Piwniczne Podilla, Stowarzyszenie „Pamiątka Pieniacka”, Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie.
W ramach obchodów odbędą się również dwie konferencje naukowe, nad którymi patronat honorowy objął Instytut POLONIKA:
• 17 września 2025 konferencja naukowa we Lwowie pt. „Ekumena Włodzimierza Dzieduszyckiego” oraz
• 19 września 2025 konferencja naukowa w Zarzeczu „Dziedzictwo, które łączy. W 200. rocznicę urodzin Włodzimierza Dzieduszyckiego”.
- Za: T. Yanitsky, Wczoraj, dziś, jutro Muzeum Przyrodniczego we Lwowie, Wokół przyrodniczych pasji Dzieduszyckich, 2022, s. 31. ↵
- Dziennik Ustaw Państwa, R. 1894, cz. III., Ustawa z dnia 20 grudnia 1893 r. o ustanowieniu powierznictwa familijnego hrabiów Dzieduszyckich, art. IX.; za: K. Karolczak, Pasje przyrodnicze rodziny Dzieduszyckich, Wokół przyrodniczych pasji Dzieduszyckich, 2022, s. 17. ↵
