Katalog z wystawy „Włodzimierz Dzieduszycki. In memoriam” jak most między narodami

Wydany przez Lwowską Narodową Galerię Sztuki im. B. Woźnickiego katalog do wystawy „Włodzimierz Dzieduszycki. In memoriam” to nie tylko opowieść o XIX-wiecznym arystokracie-uczonym. To sygnał, że kultura i wspólna historia mogą być mocnym fundamentem dla współczesnych relacji polsko-ukraińskich, których patronem może być Polak z rusińskimi korzeniami. Potrafił on połączyć arystokratyczne pochodzenie z pasją do nauki, regionalność z europejskim myśleniem oraz prywatną kolekcję ze społeczną misją. Okazuje się, że jego spuścizna pozostaje żywa i może być inspirująca dla obu narodów. Podczas promocji katalogu Mateusz Dzieduszycki, przewodniczący Związku Rodowego Dzieduszyckich herbu Sas, powiedział:

„Włodzimierz Dzieduszycki pochodził z rodziny, której historia przez stulecia była związana z ziemiami nad Dniestrem, Bugiem i Sanem. Czuł się Polakiem, ale miał pełną świadomość rusińskich korzeni swojej rodziny. Był spadkobiercą wspaniałej tradycji obu narodów i mamy podstawy, by sądzić, że kochał ją bezgranicznie. Mówił: «Wszyscy się tu urodziliśmy».”

: za: https://www.facebook.com/lvivartgallery

: za: https://www.facebook.com/lvivartgallery

: za: https://www.facebook.com/lvivartgallery

: za: https://www.facebook.com/lvivartgallery

: za: https://www.facebook.com/lvivartgallery

Taras Woźniak, dyrektor generalny Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki, umieszcza Włodzimierza Dzieduszyckiego w kontekście cywilizacyjnych przemian XIX wieku – od upadku napoleońskich marzeń o Rzeczypospolitej po triumf pozytywizmu i wiary w naukę. Świadomie podkreśla złożoną tożsamość bohatera – „ród Dzieduszyckich miał ruskie korzenie, jednak kultura polska oraz Polska (…) były mu bliskie” – aby pokazać, że ta złożoność czyni go postacią istotną dla wspólnej historii.

Marek Radziwon, konsul generalny RP we Lwowie, zwraca uwagę na obywatelski wymiar działalności Dzieduszyckiego. Przypomina słowa hrabiego, który pisał w swoim trzystustronicowym „Przewodniku po Muzeum Dzieduszyckich” z 1895 roku, że „nie było w kraju miejsca dla okazów przyrody krajowej” i dlatego postanowił sam je stworzyć. To, co dziś może wydawać się skromnym samooograniczeniem (skupienie się na „rodzimym”), było w rzeczywistości dalekowzrocznym wyborem: zamiast naśladować brytyjskie czy francuskie wzorce tworzenia egzotycznych kolekcji, postanowił skupić się na badaniu regionu, z którym czuł najsilniejszy związek.

Andrij Bokotey, ornitolog i pracownik Państwowego Muzeum Przyrodniczego we Lwowie, przybliża przyrodnicze dokonania Dzieduszyckiego, podkreślając, że „Włodzimierz Dzieduszycki zajmuje zaszczytne miejsce w gronie wybitnych przyrodników Polski i Ukrainy, będąc doskonałym przykładem postaci, która swoimi zasadami życiowymi i działalnością jednoczy oba nasze narody”.

Profesor Kazimierz Karolczak, historyk zajmujący się rodziną Dzieduszyckich, umieszcza postać hrabiego w kontekście rodzinnym i społecznym. Pokazuje, jak Włodzimierz był kształtowany przez rodziców, wybitnych nauczycieli (w tym zoologa Ernesta Schauera) oraz rodzinne tradycje mecenatu. Zwraca uwagę na decyzję przekazania muzeum społeczności Galicji w 1880 roku – gest, który przekształcił prywatną pasję w publiczne dobro, zabezpieczając jego przyszłość poprzez ordynację poturzycko-zarzecką.

Katalog wydano jako publikację dwujęzyczną. To wymowny symbol – katalog staje się mostem łączącym polską i ukraińską perspektywę na wspólną historię. Warto przy tej okazji zauważyć, że portrety małżonków pędzla Henryka Rodakowskiego po II wojnie światowej znalazły się w Polsce i w Ukrainie: Alfonsyny w Pałacu Potockich we Lwowie, a Włodzimierza w Sukiennicach w Krakowie. Byłoby wspaniale, gdyby udało się pokazać je na jednej wystawie!

Zapraszamy do lektury!

Pomysłodawcą katalogu jest Taras Woźniak (Тарас Возняк).

Koncepcja wystawy i kurator wystawy – Alisa Fedosiejewa (Аліса Федосєєва).

Plastyczna organizacja wystawy – Dmytro Kononow (Дмитро Кононов), Robert Saller (Роберт Саллер), Ihor Szpylowy (Ігор Шпильовий).

Koordynacja informacyjna wystawy – Olena Tkaczenko (Олена Ткаченко) i Solomija Bubnjak (Соломія Бубняк).

Polskie i ukraińskie artykuły w katalogu przetłumaczyła Natalia Otko (Наталія Отко).

Partnerami wystawy są: Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie, KredoBank, Związek Rodowy Dzieduszyckich herbu Sas, Instytut Polski w Kijowie, Fundacja Charytatywna „Zamek Podhorecki”, Lwowskie Muzeum Historyczne, Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, Państwowe Muzeum Przyrodnicze NAN Ukrainy we Lwowie, Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka, Wszechukraińska Organizacja Charytatywna „Stowarzyszenie Dobroczyńców Ukrainy”.