W Państwowym Muzeum Przyrodniczym we Lwowie – dawnym Muzeum imienia Dzieduszyckich –  od 155 lat znajduje się wspaniała biblioteka przyrodnicza, która jest częścią dawnej Biblioteki Poturzyckiej – stworzonej przez Józefa Dzieduszyckiego i rozwijanej przez jego syna Włodzimierza.

W czasie II wojny światowej Bibliotekę i Muzeum uratował przed sowiecką grabieżą ordynat Włodzimierz Dzieduszycki (junior), dyrektor Jan Kinel i preparator Franciszek Kalkus. W okresie powojennym stale dokonywano zakupów nowych książek i opłacano prenumeratę naukowych czasopism – z kilkuletnią przerwą w okresie remontu Muzeum (1996–2012). Współczesny zbiór biblioteki mieści się w sześciu salach o łącznej powierzchni 141,7 m2. Na koniec 2021 roku zbiór główny biblioteki naukowej Muzeum liczył 74 791 jednostek¹.

Chociaż współcześnie księgozbiór jest przechowywany w bardzo dobrych warunkach, to jednak część egzemplarzy wymaga pilnej interwencji konserwatorskiej. Już od dwóch lat na Teatralnej 18 prowadzone są prace konserwatorskie przy najbardziej zniszczonych książkach, którymi z oddaniem zajmuje się bibliotekarka pani Irina Susułowska. To właśnie ona wybiera kolejne pozycje, które wymagają odnowienia i oddaje je w ręce doświadczonej konserwator Uliany Romaniv. W zamieszczonej niżej galerii zdjęć można obejrzeć efekty ich pracy.

Na półkach bibliotecznych można znaleźć nie tylko rzadkie pozycje przyrodnicze. Podczas przeglądania księgozbioru Andriy Bokotey natrafił na list z 9 lutego 1926 roku skierowany do nieznanego z imienia i nazwiska WPana Profesora. 

Znaleziony w książce list z 126 r.

Nie wiadomo, czyim synem był Marceli i czy profesor usprawiedliwił jego nieobecność, ale wiadomo, że z księgozbioru często korzystali uczniowie, studenci i profesorowie dzięki przyzwoleniu Włodzimierza Dzieduszyckiego i kolejnych ordynatów. Więcej o Bibliotece Poturzyckiej można przeczytać TUTAJ

W jednej z sal, pomiędzy dziewiętnastowiecznymi regałami stoi drewniana szafa, która kryje w sobie rodzinne dokumenty Dzieduszyckich.  Znajduje się w niej między innymi notes osobisty Włodzimierza Dzieduszyckiego (seniora) oraz egzemplarz przewodnika po Muzeum, w którym przewidziano miejsce na osobiste notatki. Z nich dowiadujemy się na przykład, że 22 marca 1896 roku jednym z licznych gości był dr Iwan Franko z rodziną.

Przewodnik po Muzeum im. Dzieduszyckich z notatkami Włodzimierza Dzieduszyckiego

Zbiory biblioteczne, do których obecnie jest utrudniony dostęp z powodu wojny w Ukrainie, są na szczęście dygitalizowane i sukcesywnie zamieszczane na specjalnie stworzonej stronie internetowej. Do zdygitalizowanych zasobów można zajrzeć  TUTAJ

Biblioteka na Teatralnej, to także miejsce spotkań. Nieoczekiwanie spotkaliśmy się tam z emerytowanym dyrektorem Muzeum Przyrodniczego Jurijem Czarnobajem. Nieraz gościliśmy pana dyrektora w Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu, teraz przyszedł czas na spotkanie we Lwowie.

Serdecznie dziękujemy za gościnę

Melania i Mateusz Dzieduszyccy