W Muzeum Krakowa w Fabryce Emalia Oskara Schindlera została otwarta nowa wystawa czasowa pt. „Spirala zbrodni. Krakowianie na afiszach śmierci”. Opowiada ona tragiczne historie krakowian, którzy znaleźli się na tzw. afiszach śmierci. Na wystawie znajdziemy oryginalne obwieszczenia, świadectwa rodzin ofiar, pamiątki po zamordowanych oraz dokumenty z instytucji zajmujących się okresem okupacji niemieckiej w Krakowie. Ekspozycja koncentruje się na okresie okupacji niemieckiej w Krakowie, a więc od 6 września 1939 roku, kiedy to wojska niemieckie wkroczyły do Krakowa, do wkroczenia Armii Czerwonej do miasta 18 stycznia 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem lat 1943–1944, kiedy funkcjonowały afisze śmierci. Wśród ofiar terroru znaleźli się też członkowie rodziny Dzieduszyckich: Ewa Dzieduszycka oraz Maria i Wojciech Dzieduszyccy.
„Od samego początku okupacji niemieckiej terror był stałym elementem życia codziennego krakowianek i krakowian. Był też głównym instrumentem realizacji polityki niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie. Jesienią 1943 r. Niemcy zerwali z dotychczasową metodą mordów zakonspirowanych i postanowił zastraszyć „oporną ludność”. Informacje o rozstrzelanych zaczęto umieszczać na tzw. „afiszach śmierci”, które rozwieszano na ulicach miast GG od listopada 1943 r. Znajdowały się na nich listy nazwisk zakładników i więźniów, którzy zostali skazani na karę śmierci za czyny popełnione przeciwko władzy okupacyjnej. Obwieszczenia zawierały również nazwiska osób, na których wyrok został wykonany. Ich publikacja miała związek z rozporządzeniem Hansa Franka z 2 października 1943 r. „O zwalczaniu zamachów na niemieckie dzieło odbudowy w Generalnym Gubernatorstwie”. Od jesieni 1943 r. do stycznia 1945 r. przeprowadzono w Krakowie kilkadziesiąt masowych egzekucji. Psychologiczny efekt zastraszania osiągany publicznymi masakrami potęgowały wywieszane publicznie dużego formatu kolorowe afisze śmierci.”
Wystawa „Spirala zbrodni. Krakowianie na afiszach śmierci” będzie czynna do 1 czerwca 2025 roku.
Na plakacie: Rysunek piórkiem „Plakatowanie wyroków Śmierci”, Mieczysław Wątorski (1903-1979), Kraków 1965, wł. MK.
za: muzeumkrakowa.pl
